Czy Bródno to Targówek? Wyjaśnijmy to ostatecznie

Niby odróżnienie Bródna od Targówka nie powinno nastręczać problemów, ale nowi mieszkańcy naszej dzielnicy – których jest coraz więcej – często mają z tym kłopot. Odpowiadamy więc na najważniejsze pytanie w tej części Warszawy.

Zasadniczo odpowiedź jest prosta i jasna: Bródno to nie jest Targówek, tak samo jak Targówek to nie Bródno. Dlaczego więc te rejony Warszawy są często ze sobą mylone lub łączone? Zamieszanie związane w tymi nazwami zawdzięczamy przede wszystkim urzędnikom.

Historycznie Bródno oraz Targówek są całkowicie oddzielnymi osiedlami. Zanim zostały włączone do stolicy Polski, przez długie stulecia były odrębnymi, rozdzielonymi od siebie lasami i bagnami, podwarszawskimi wsiami.

Np. wielka bitwa ze Szwedami w 1656 roku nie miała miejsca „na Targówku”, choć toczyła się na terenie naszej dzisiejszej dzielnicy. Podczas „potopu szwedzkiego” wojska Jana Kazimierza i Karola Gustawa walczyły ze sobą na przedmieściach ówczesnej Warszawy, na terenach pomiędzy wsią Bródno i wsią Targówek (które, na marginesie, zostały wtedy doszczętnie spalone).

Bródno i Targówek żyły oddzielnie aż do drugiej połowy XIX wieku, gdy weszły w skład jednej gminy. Najważniejsze rzeczy zdarzyły się jednak w wieku XX, kiedy częściowo w 1916 roku (Nowe Bródno i Targówek), a w całości w 1951 roku (pozostałe rejony dzisiejszej dzielnicy) – zostały włączone do Warszawy. Nazewnicze zamieszanie, które odczuwamy do dzisiaj, zaczęło się po II wojnie światowej.

Powód nr 1. W 1946 roku Bródno i Targówek, do tej pory odrębne warszawskie rejony, straciły swoją „suwerenność” i zostały częścią większego okręgu – później dzielnicy – o nazwie „Praga-Północ” (na marginesie, ten dziwaczny podział na Pragę „Północ” i „Pragę-Południe” jest kompletnym idiotyzmem – ale to już nie jest temat dla targowek.info).

Powód nr 2. Po rozszerzeniu granic stolicy w 1951 roku do worka o nazwie „Praga-Północ” zostały dorzucone, obok Nowego Bródna i Targówka, pozostała część Bródna, Zacisze, Elsnerów itd.

Powód nr 3. Po reformie administracyjnej z 1994 roku z dzielnicy Praga-Północ została wyodrębniona oddzielna gmina o nazwie „Warszawa-Targówek”, która obejmowała dobrze nam dziś znany obszar dzisiejszej dzielnicy Targówek. Dlaczego, chociaż Bródno jest większe i bardziej zaludnione, gmina dostała nazwę od mniejszego osiedla? Niepotwierdzona plotka głosi, że ówcześni włodarze stolicy przestraszyli się niepochlebnego skojarzenia Bródno-brudno – do dziś złośliwie wykorzystywanego przez nieznających historii i ortografii „mędrców”.

Powód nr 4. Po kolejnej reformie administracyjnej z 2002 roku Warszawa stała się jedną wielką gminą, ale używane nazewnictwo zostało dalej wykorzystane: Gmina Warszawa-Targówek stała się warszawską dzielnicą Targówek. I tak zostało do dzisiaj.

Pomimo tych komplikacji, powtórzmy raz jeszcze: Bródno to nie Targówek. Jedynym przypadkiem, kiedy możemy te warszawskie osiedla połączyć, to sytuacja gdy nazwę „Targówek” używamy dla określenia obecnej administracyjnej dzielnicy Warszawy, na której terenie leży też m.in. Bródno. Szczególnie że Urząd Dzielnicy Targówek zbudowano przy ul. Kondratowicza – a więc na Bródnie.

Przy okazji wyjaśnimy (tym, którzy się gubią) że tak właściwie historycznie są dwa Bródna – powyżej mówimy o Starym Bródnie, mającym kilkaset lat, w przybliżeniu obejmującym tereny dzisiejszego obszaru MSI Bródno-Podgrodzie, czyli okolice ul. Kondratowicza, Chodeckiej, Krasnobrodzkiej. Z kolei Nowe Bródno powstało dopiero w XIX wieku, razem z budową linii kolejowej – i obejmuje tereny przy torach, ogólnie mówiąc okolice ul. Wysockiego

Podobnie są też dwa Targówki. Ten kilkusetletni, w przybliżeniu pomiędzy dzisiejszymi ulicami św. Wincentego i Radzymińską, w czasie budowy bloków w PRL dorobił się niehistorycznego przydomka „Targówek Mieszkaniowy”. Lecz jest też drugi Targówek po drugiej stronie ul. Radzymińskiej i torów kolejowych, który powstał po rewolucji przemysłowej w XIX wieku, zwany Fabrycznym lub Przemysłowym. Ale te podziały to już inna opowieść.