Powstańcy walczyli też na Targówku

Od rana uroczyste obchody, a o godz. 17 syreny zawyją nawet w centrach handlowych. Po prostu wstyd się nie zatrzymać w Godzinę W.

Rzadko się o tym mówi, ale swoją powstańczą kartę ma także Targówek. Wprawdzie walki trwały u nas tylko kilka dni, bo w okolicy Niemcy byli wyjątkowo silnie umocnieni, ale i tak ówcześni mieszkańcy Targówka wyraźnie zaznaczyli swój udział w Powstaniu Warszawskim.

Obchody przy Reducie Bródnowskiej

Kombatantów tamtych walk możecie spotkać dziś o godz. 10 na rogu ul. Wysockiego i Bartniczej. Tu w sierpniu 1944 toczyły się ciężkie walki, tu znajduje się kamień je upamiętniający. Co roku w tym miejscu odbywają się oficjalne uroczystości w dzielnicy. Apel powstańczy rozpocznie się o godzinie 10. Zaraz po nim w Domu Kultury Świt odbędzie się Koncertu Piosenek Powstańczych przygotowany przez uczniów szkół muzycznych.

Syreny w Godzinę W

Nie wszyscy oczywiście mogą brać udział w uroczystościach przed południem, ale o godz. 17 nie ma wymówek. Zatrzymać się na minutę może każdy. Tym bardziej, że władze Warszawy starają się, żeby sygnał był słyszalny wszędzie. W całym mieście zawyje ponad 200 syren. Tam, gdzie w poprzednich latach były słabo słyszalne, system alarmowy wspomogą harcerze z syrenami ręcznymi. Na Targówku zobaczycie ich przy CH Targówek na Głębockiej i na rogu Wysockiego z Bazyliańską.

Powstańcze miejsca na Bródnie, Targówku i Zaciszu

Zamieszczaliśmy już na targowek.info spis powstańczych miejsc w naszej dzielnicy, ale przecież co roku mamy nowych mieszkańców. Przypomnijmy więc najważniejsze miejsca pamięci związane z wydarzeniami sprzed 70 lat.

Głaz upamiętniający „Redutę Bródnowską” /fot. targowek.info

„Reduta Bródnowska” na rogu ul. Wysockiego i Bartniczej
To w tej okolicy 1 sierpnia 1944 roku Powstańcy stoczyli najcięższe walki w dzielnicy. Można o nich przeczytać w wydanej kilka lat temu przez urząd dzielnicy publikacji „Na Targówku kamienie mówią”:

Na godzinę „W” udało się zmobilizować około 580 żołnierzy. W pierwszych potyczkach Powstańcy zdobyli pewną ilość broni. Ważnym osiągnięciem było zajęcie Szkoły Powszechnej przy ul. Białołęckiej 36 i wybudowanie ulicznej barykady, hamującej przejazd jednostek wroga. Po zaciętych walkach opanowano parowozownię przy ul. Kiejstuta oraz budynki stacji kolejowej Warszawa – Praga, jednak nie udało się ich utrzymać. (…)

Pluton poniósł ciężkie straty. Nie powiódł się również atak na bunkry broniące wejścia do koszar na Golędzinowie. Wycofujący się Powstańcy dostali się w ogień niemieckiego pociągu pancernego. Wobec druzgocącej przewagi nieprzyjaciela i dużych strat, które wyniosły około 20%, 2 sierpnia oddziały I Rejonu wycofały się w kierunku Śliwic, Pelcowizny, Cmentarza Bródnowskiego i Targówka. Tam, zgodnie z rozkazem dowódcy przeszły do konspiracji, pozostając w pogotowiu bojowym.

Tablica pamiątkowa przy ul. Wysockiego /fot. targowek.info

ul. Piotra Wysockiego róg Bartniczej, Zespół Szkół nr 41

Tablica na ścianie budynku szkoły upamiętniająca akcje powstańcze żołnierzy 632. i 641. Zgrupowania Obwodu AK Praga. Tablicę odsłonięto w 50. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego.

ul. Piotra Wysockiego przy Trasie Toruńskiej

Monolit z piaskowca przy wiadukcie upamiętniający miejsce rozstrzelania dziewięciu Polaków.

ul. św. Wincentego 44

Płyta pamiątkowa na ścianie budynku w miejscu rozstrzelania przez Niemców siedemnastu Polaków.

ul. św. Wincentego róg Oszmiańskiej

Symboliczna mogiła Powstańców rozstrzelanych w 1 sierpnia 1944 roku.

ul. Tykocińska 27/35, kościół p.w. Chrystusa Króla

Tablica pamiątkowa wewnątrz kościoła poświęcona żołnierzom Armii Krajowej II Rejonu Targówek Obwodu AK Praga.

ul. Tykocińska 32/34, budynek Przychodni Zdrowia

W czasie Powstania Warszawskiego mieścił się punkt sanitarny II Rejonu Obwodu AK Praga.

Miejsce pamięci przy ul. Spytka z Melsztyna / fot. targowek.info

ul. Spytka z Melsztyna przy Kraśnickiej

Tablica upamiętniająca 10 mieszkańców Targówka Fabrycznego zamordowanych tu przez Niemców 1 sierpnia

ul . Księcia Ziemowita 42

Tablica pamiątkowa w miejscu rozstrzelania 1 sierpnia 1944 roku trzydziestu jeden Powstańców.

ul. Odrowąża przy Cmentarzu Żydowskim

Monolit z piaskowca upamiętniający miejsce rozstrzelania w okresie 23-27 sierpnia 1944 roku czterdziestu Polaków.

Tablica na domu przy ul. Pospolitej / fot. targowek.info

Dom przy ul. Pospolitej

Tablica upamiętniająca konspiracyjne nauczanie zniknęła kilka lat temu na czas remontu domu. Baliśmy się, że już nie wróci, ale znów jest na swoim miejscu – odnowiona i ładnie wyeksponowana. Brawo, tym bardziej że zadbał o to prywatny właściciel domu.

Na poniższej mapie miejsca pamięci związane z Powstanie Warszawskim zaznaczono białymi kółkami. Ich szczegółowe opisy  znajdziecie w dostępnej za darmo publikacji „Na Targówku kamienie mówią…”

Rekonstrukcja na ekranie

O wydarzeniach  z sierpnia 1944 roku opowiada też przygotowany pięć lat temu film „Targówek 1944” w reżyserii Małgorzaty Bramy. Cały film obejrzycie na stronie urzędu dzielnicy.

Wycieczka rowerowa – Powstanie na Targówku i Bródnie

Organizuje ją grupa przewodników prawobrzeżnych Praska Ferajna. Wycieczka nie jest biletowana, ale na koniec (cytujemy) „bardzo mile widziany suty pourboire”.

Początek: niedziela, 3 sierpnia, godzina 11:00. Miejsce spotkania: ul. Kawęczyńska róg Otwockiej, koło pętli tramwajowej. Przewodnik: Jarek Spacerolog Praski. Wycieczka potrwa: ok. 3 godzin.

Przybliżona trasa (możliwe pewne zmiany): Otwocka, Łomżyńska, Jadowska, Radzymińska, Naczelnikowska, Rybieńska, Trojanowska, ks. Ziemowita, Mieszka I, Rozwadowskiego (d. Kraśnicka), Spytka z Melsztyna, Radzymińska, Barkocińska, Tykocińska, Ossowskiego, św. Wincentego, Groera, Wyszogrodzka, Bartnicza, Wysockiego, Odrowąża, Praska, Świdnicka, Oszmiańska.