Bródno to nie Targówek (ani nie Zacisze)

72
Share

Coraz więcej w naszej dzielnicy nowych mieszkańców – wyjaśnijmy więc raz na zawsze, czym się różni Bródno od Targówka (i nie tylko). A także dlaczego od wielu lat ciągle są mylone.

Na targowek.info od początku – czyli już od kilku lat – podkreślamy odrębność różnych rejonów naszej dzielnicy (wystarczy spojrzeć na czerwoną belkę na górze tej strony). Bródno to nie jest bowiem Targówek, a Targówek to nie Bródno. Starzy mieszkańcy nie mają problemów z ich odróżnieniem. Ale młodsi – tak wiekiem, jak i stażem zamieszkania – już się w tym poważnie gubią. Co gorsza, chyba nie rozumieją tego też nasi targówkowscy urzędnicy

Sprawa jest trochę skomplikowana, ale spróbujemy wreszcie wyjaśnić, o co chodzi.

A więc najkrócej jak się da: historycznie Bródno oraz Targówek są całkowicie i zdecydowanie oddzielnymi rejonami Warszawy.

Natomiast już od ponad 20 lat administracyjnie są połączone w jedną całość, pod sztuczną nazwą „Targówek”.

fot. archiwum targowek.info

Znak „Targówek” na ul. Wysockiego, czyli w środku Bródna / fot. targowek.info (zdjęcie zrobiliśmy na początku 2015 r.)

Natomiast wyjaśniając bardziej szczegółowo…

Bródno i Targówek przez całe stulecia były odrębnymi, oddzielonymi od siebie lasami i bagnami, podwarszawskimi wsiami. Np. wielka bitwa ze Szwedami w XVII wieku nie miała miejsca „na Targówku”, choć toczyła się na terenie naszej dzisiejszej dzielnicy. Wojska Jana Kazimierza i Karola Gustawa walczyły ze sobą na przedmieściach ówczesnej Warszawy, dokładnie pomiędzy wsią Bródno i wsią Targówek (które, na marginesie, zostały wtedy doszczętnie spalone).

(W tym momencie warto też podkreślić, że tak właściwie są dwa Bródna – powyżej mówimy o Bródnie „starym”, mającym kilkaset lat, ogólnie, choć nie do końca dokładnie, obejmującym tereny dzisiejszego obszaru MSI Bródno-Podgrodzie. Z kolei Nowe Bródno powstało dopiero w XIX wieku, razem z budową linii kolejowej – i obejmuje tereny przy torach, ogólnie mówiąc okolice ul. Wysockiego).

Wracając do tematu, Bródno i Targówek żyły sobie oddzielnie aż do XX wieku, gdy – częściowo w 1916 roku (Nowe Bródno i Targówek), a w całości w 1951 roku (pozostałe rejony dzisiejszej dzielnicy) – zostały włączone do Warszawy. To wtedy zaczęło się nazewnicze zamieszanie, które  odczuwamy do dzisiaj.

Zamieszanie nr 1: w 1946 roku Bródno i Targówek, do tej pory odrębne warszawskie okręgi, straciły swoją „suwerenność” i zostały częścią większego okręgu – później dzielnicy – o nazwie „Praga-Północ” (na marginesie, ten dziwaczny podział na Pragę „Północ” i „Pragę-Południe” też jest kompletnym idiotyzmem – ale to już nie jest temat dla targowek.info).

Zamieszanie nr 2: po rozszerzeniu granic stolicy w 1951 roku do worka o nazwie „Praga-Północ” została dorzucona, obok Nowego Bródna i Targówka, reszta Bródna, Zacisze, Elsnerów itd.

Zamieszanie nr 3: po reformie administracyjnej z 1994 roku z dzielnicy Praga-Północ została wyodrębniona odzielna gmina o nazwie „Warszawa-Targówek”, która obejmowała dobrze nam znany teren dzisiejszej dzielnicy Targówek. Dlaczego, chociaż Bródno jest większe i bardziej zaludnione, gmina dostała nazwę od mniejszego rejonu? Niepotwierdzona plotka głosi, że ówcześni włodarze stolicy przestraszyli się niepochlebnego skojarzenia Bródno-brudno – do dziś złośliwie wykorzystywanego przez nieznających historii i ortografii „mędrców”.

Zamieszanie nr 4: po kolejnej reformie administracyjnej z 2002 roku Warszawa stała się jedną wielką gminą, ale używane nazewnictwo zostało dalej wykorzystane: Gmina Warszawa-Targówek stała się po prostu warszawską dzielnicą Targówek. I tak zostało do dzisiaj.

Na marginesie – do dziś wiele osób mówi o naszej dzielnicy lub samym urzędzie dzielnicy przy ul. Kondratowicza per „gmina”. To błąd! Gminy Targówek nie ma od 2002 roku!

(Aha, wspominaliśmy o dwóch Bródnach? Podobnie są też dwa Targówki. Ten kilkusetletni, ogólnie mówiąc między dzisiejszymi ulicami św. Wincentego i Radzymińską – oraz ten po drugiej stronie Radzymińskiej, który powstał po rewolucji przemysłowej w XIX wieku, zwany Targówkiem Fabrycznym lub Targówkiem Przemysłowym).

Żeby było jeszcze trochę trudniej, dodatkowo stary Targówek w czasie PRL „dorobił się” całkowicie niehistorycznego przydomka: Targówek Mieszkaniowy. Za komuny określano tak nowe blokowiska, a w naszych czasach tę nazwę utrzymano dla odróżnienia osiedla Targówek od dzielnicy Targówek. My nie do końca to lubimy, dlatego na targowek.info staramy się, choć czasem niekonsekwentnie, unikać określenia „Targówek Mieszkaniowy” (znów spójrzcie na czerwoną belkę na górze tej strony). Lecz ta sztuczna nazwa się przyjęła i jest używana coraz częściej.

A więc podsumowując raz jeszcze: Bródno to zdecydowanie nie Targówek – jeśli patrzymy na kilkusetletnią historię poszczególnych osiedli.

Choć Bródno to część Targówka, jeśli nazwę „Targówek” używamy wyłącznie dla określenia obecnej administracyjnej dzielnicy Warszawy.

***

Jeśli myślicie, że wszystko już rozumiecie, to podpowiadamy, że to nie jest koniec, a dopiero początek nazewniczego bałaganu w naszej dzielnicy.

Np. wielkie osiedle bloków „Zielone Zacisze” leży bezdyskusyjnie na terenie Bródna, ale cwany deweloper „przechrzcił” je na lepiej brzmiący sąsiedni rejon. Z kolei na dzisiejszym Zaciszu leży centrum historycznego Elsnerowa (dziś „przesuniętego” na tabliczkach MSI parę kilometrów w bok), podobnie jak cały Lewinów, który w XXI wieku całkowicie zniknął z mapy miasta. Za to spora część dzisiejszego Zacisza (konkretnie okolice ul. Jórskiego) oryginalnie nosiła nazwę „Targówek-Osiedle”.

I tak dalej, i tak dalej, panta rhei – wszystko wokół nas się zmienia, granice ciągle się przesuwają, pamięć o przeszłości się zaciera… Ale to temat na zupełnie inny artykuł.

Podział na obszary / materiały ratusza

Dzisiejszy podział dzielnicy Targówek / materiały ratusza

72
0
Co myślisz na ten temat? Napisz swój komentarzx